Bir zamanlar okulun ilk günü; yeni açılmış defterin kokusu, anneden alınan kahvaltı duası ve komşunun ördüğü kalem kutusu demekti. O heyecan sade, küçük ama gerçekti. Bugün ise aynı heyecan, dev balon kemerleri, konsept masalar ve “1. sınıfa hoş geldin” yazılı pastalar eşliğinde sahne alıyor. Adına da “okul çeyizi töreni” deniyor.

Eskiden çeyiz sandığından çıkanlar danteller, işlemelerdi. Şimdi süslü bohçaların içinden çıkanlar simli defterler, unicorn desenli suluğuyla takım yapılmış çantalar, bluetooth özellikli kalem kutuları. Çocuk, daha ilkokula başlamadan “markalar dünyasının” içine doğuyor.

İşin özünde kötü bir niyet yok. Çocuğun okula başlama heyecanını paylaşmak, aile için güzel bir anı yaratmak kıymetli. Ne var ki işin dozu kaçınca tören, çocuğun ilk gün heyecanından çok anne-babaların sosyal medyadaki performansına dönüşüyor. Bir bakıyorsunuz, altı yaşındaki minik Harvard mezuniyetine hazırlanır gibi sahneye çıkarılmış. Davetlilere magnetler, şekerlemeler dağıtılıyor.

Burada iki soru ortaya çıkıyor:

• Çocuğun okul sevgisini artırmak mı hedefleniyor, yoksa “bakın biz de geri kalmadık” demek mi?
• Çocuğun kendi heyecanını yaşaması mı ön planda, yoksa aile albümüne yeni bir “like” kaynağı yaratmak mı?

Çocuk açısından da düşünmek gerek. Okulun ilk günü özel, evet. Ama pamuk şekerli, palyaçolu karşılama bekleyen bir öğrenci birkaç gün sonra defter doldurmanın, ödev yapmanın, çarpım tablosunu ezberlemenin gerçeğiyle karşılaşınca hayal kırıklığı yaşayabiliyor. Okul hayatı uzun bir yolculuk; çocuğun motivasyonunu balonlarla değil, sabırla ve destekle ayakta tutmak gerekiyor.

Toplumsal açıdan baktığımızda ise “okul çeyizi töreni” yeni bir tüketim kültürü ürünü. Düğün, nişan, doğum günü derken şimdi de “okul başlangıcı” bir kutlama sektörüne dönüşmüş durumda. Pastacıdan organizatöre kadar herkesin işine yarıyor ama aileler üzerinde de “biz de yapmalıyız” baskısı yaratıyor.

Elbette işin tamamen yanlış olduğunu söylemek haksızlık olur. Doğru dozda, samimi bir kutlama; çocuğun okul sevgisini pekiştirebilir, aileye hoş bir hatıra bırakabilir. Önemli olan, süslü çantaların, ışıltılı kalemlerin ötesinde eğitimin gerçek değerini unutmamak. Çocuğa “okul senin için önemli çünkü öğrenmek güzel” mesajını vermek.

Sonuç olarak, okul çeyizi töreni ister tatlı bir hatıra, ister görgüsüzlük gösterisi olarak görülsün; bu, tamamen bakış açımıza bağlı.
Ama unutmayalım: Balonlar söner, pastalar biter. Çocuğun elinde kalan ise defterin sayfaları, kalemin izi ve öğrenmenin kendisi olur.

Tüketim Tuzağı: Kedi Mamasından Kolesterol İlacına Kadar Her Şey Planlı mı?